ΟΠΩΡΟΦΟΡΑ ΓΙΑ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΕΣ (ΦΩΤΟ)

Άρθρα

Αγαπώ και εκτιμώ τους επαγγελματίες δενδροκόμους γιατί, όλη μου τη ζωή με αυτούς συνεργάστηκα, από αυτούς πρόκοψα και από αυτούς έζησα. 

Εκτιμώ επίσης και τους ερασιτέχνες δενδροκόμους που βάζουν στον κήπο τους δέντρα για να εξασφαλίσουν τα φρούτα της οικογένειας. Τους επαινώ, τους ενθαρρύνω και τους παροτρύνω να προχωρήσουν. Μετά όμως από την εμπειρία 40 ετών θα τολμήσω να πω τη γνώμη μου και να δώσω κάποιες συμβουλές. 

Αρχικά, όλα τα οπωροφόρα δεν γίνονται σε όλα τα εδάφη και σε όλα τα κλίματα, γι’ αυτό ξεκινήστε με αυτά που βλέπετε στους γειτονικούς κήπους και σιγά-σιγά προχωρήστε, πάντα με λίγα δέντρα και σε νέα είδη αφού πρώτα συμβουλευτείτε τους ειδικούς γεωπόνους. Εδώ θα αναφέρω κάτι και ελπίζω να μην παρεξηγηθώ, ακόμη και οι γεωπόνοι που είναι «μακριά» από κάποιες καλλιέργειες ίσως δεν έχουν την πείρα και τις γνώσεις και γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή. Έτσι λοιπόν θα πρότεινα να αρχίσετε φυτεύοντας οπωροφόρα που υπάρχουν στην περιοχή σας. 

Ένα δεύτερο που θέλω να επισημάνω είναι ότι ίσως πρέπει να αποφεύγεται την φύτευση φρουτόδεντρων που θέλουν ραντίσματα. Ίσως δεν είστε διατεθειμένοι να κάνετε περισσότερα από 10 ραντίσματα στην ροδακινιά ή στην κερασιά, ή περισσότερα από 15 στην μηλιά και πάνω από 20 στην αχλαδιά. Αν έχετε τη γνώση και τη θέληση κάντε το αλλά εγώ θα σας προτείνω αυτά τα είδη να τα αγοράζετε από τον μανάβη και να φυτέψετε τα είδη που θα σας περιγράψω παρακάτω που θέλουν λίγα ή καθόλου ραντίσματα. Αν θα είστε επιμελείς και στις άλλες φροντίδες θα νιώσετε τη χαρά της επιτυχίας και θα απολαμβάνεται νόστιμα και ΥΓΙΕΙΝΑ φρούτα. 

Πολλοί πιστεύουν ότι η αύξηση των θανάτων από καρκίνο εν πολλοίς οφείλεται στα χημικά που παίρνουμε από τα τρόφιμα ή με την μορφή των υπολειμμάτων από τα ραντίσματα ή με τη μορφή των συντηρητικών κατά την επεξεργασία των τροφίμων. Στα φρούτα που σας συμβουλεύω να καλλιεργήσετε δεν θα υπάρχουν καθόλου χημικά και θα είναι μόνο υγιεινά και ωφέλιμα. Πολλοί όταν αναφέρονται στα φυτοφάρμακα προσθέτουν στην ίδια κατηγορία και τα λιπάσματα. Αυτό δεν είναι σωστό.

Η λογική χρήση λιπασμάτων είναι απαραίτητη στα φυτά μας. Φυσικά αν κάνουμε μια προσπάθεια κομποστοποίησης των οργανικών υπολειμμάτων του σπιτιού και του κήπου το παραγόμενο προϊόν δίνει εξαιρετικά αποτελέσματα στη σωστή, υγιεινή και γευστική παραγωγή των καρπών. Για την κομποστοποίηση – χουμοποίηση ίσως θα μιλήσουμε στο μέλλον. 

Οι δενδροκόμοι όπως είναι φυσικό συλλέγουν τα φρούτα προτού ωριμάσουν σωστά γιατί μόνο έτσι θα αντέξουν στις μετέπειτα εργασίες διαλογής, συσκευασίας, μεταφοράς και πώλησης. Οι ερασιτέχνες καλλιεργητές έχετε τη δυνατότητα και αυτό είναι το σωστό, να αφήσετε τα φρούτα στο δέντρο μέχρι να ωριμάσουν καλά και μετά να τα μαζέψετε για κατανάλωση.

Πιστέψτε με θα νιώσετε γεύσεις υπέροχες που δεν μπορούν να σας προσφέρουν τα φρούτα του μανάβη. Έχω μερικά δέντρα ακτινιδιάς σε μια άκρη ενός χωραφιού μου. Δεν τα ραντίζω ποτέ και ενώ όλοι οι καλλιεργητές ακτινιδίου μαζεύουν τους καρπούς αρχές Οκτωβρίου (υπάρχουν και οι πονηροί που μαζεύουν τον Σεπτέμβριο) εγώ πάντα μαζεύω τέλη Νοεμβρίου και μερικές φορές αρχές Δεκεμβρίου, παρακολουθώντας τον καιρό ώστε να μην κινδυνεύουν να χαλάσουν από την παγωνιά. Πιστέψτε με η γεύση τους είναι ασύγκριτη. 

Ας πούμε για τα φρουτόδεντρα που σας προτείνω

ΜΟΥΡΙΑ  
Στη δημιουργία πάρκων χρησιμοποιείται η άκαρπη ποικιλία για να μη «λερώνει» τον χώρο. Εμείς θα αναφερθούμε σε ποικιλίες που παράγουν άσπρα, μαύρα ή κόκκινα μούρα. Ο καρπός είναι θρεπτικός, προστατεύει από διάφορες μορφές καρκίνου, πολυβιταμινούχος, από καρδιακά νοσήματα, ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου και συμβάλει στην υγεία του εντέρου. Ωριμάζει από Ιούνιο έως Αύγουστο και μπορεί να καταναλωθεί νωπό, να καταψυχθεί, αλλά να γίνει χυμός, μαρμελάδα, ακόμη και ….. τσίπουρο. Αυτή την πολύτιμη τροφή οι αστοί είναι «καταδικασμένοι» να μην την απολαύσουν γιατί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην συντήρηση, συσκευασία και στην μεταφορά. Σπανίως θα βρείτε μούρα στα σούπερ μάρκετ ή στα μανάβικα. Σας συμβουλεύω βάλτε 2 – 3 μουριές στον κήπο σας, κλαδέψτε τες λίγο χαμηλά για να μην είστε αναγκασμένοι να χρησιμοποιείτε σκάλα στην συγκομιδή. Μαζέψτε τους καρπούς για την οικογένεια σας και για τους φίλους σας, βάλτε στην κατάψυξη για να έχετε όλο το χρόνο καρπούς ή χυμό, κάντε μαρμελάδα. Θα μείνετε ενθουσιασμένοι. 

ΒΑΤΟΜΟΥΡΙΑ  
Φυτέψτε στην άκρη του κήπου σας και στηρίξτε τα με πασσάλους ή με σύρματα. Από τον δεύτερο χρόνο θα σας δώσουν υπέροχους καρπούς, με πολλές βιταμίνες, ειδικά C, πλούσιους σε φυτικές ίνες, τανίνες, μαγγάνιο και φολλικό οξύ. Όπως και με τα μούρα, μπορείτε να αποθηκεύσετε στην κατάψυξη και να κάνετε υπέροχη μαρμελάδα.  

ΚΡΑΝΙΑ  
Άλλο ένα οπωροφόρο που όπως και τα προηγούμενα, μπορεί να ευδοκιμήσει σε πάρα πολλά εδάφη. Ο καρπός του δίνει έναν από τους καλύτερους και θρεπτικότερους χυμούς από όλα τα οπωροφόρα. Ο χυμός είναι πλούσιος σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά. Είναι μια υπερτροφή για την καρδιά, το διαβήτη και το έντερο.  

ΑΚΤΙΝΙΔΙΑ 
Το δέντρο αυτό αν το φυτέψετε θέλει οπωσδήποτε στήριξη με πασσάλους και σύρματα αλλιώς θα πέσει στο έδαφος. Φυσικά μπορείτε να κάνετε μια «κρεβατίνα» η οποία θα σας δώσει και άριστη σκίαση όπου θα μπορείτε να κάθεστε από κάτω. Ο καρπός με την μεγάλη του περιεκτικότητα σε βιταμίνη C μειώνει την αρτηριακή πίεση, προλαμβάνει καρδιακά νοσήματα, προστατεύει από εγκεφαλικά επισόδεια και βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου. Οι καρποί αν τοποθετηθούν σε ένα δροσερό μέρος μπορούν να συντηρηθούν για αρκετές εβδομάδες ή μήνες, αρκεί να βρίσκονται μακριά από… μήλα. 
Εδώ θα ήθελα να αναφέρω ότι τα ακτινίδια συνήθως δεν τα ραντίζουν με κανένα φυτοφάρμακο αλλά τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι παραγωγοί ψεκάζουν με αυξητικές ορμόνες για να γίνουν οι καρποί μεγαλύτεροι. Οι εταιρείες που τα παράγουν βεβαιώνουν ότι αυτό δεν είναι επικίνδυνο, εγώ σας προτείνω να μην ραντίσετε ποτέ, με τίποτα. Έτσι τα ακτινίδια σας πιθανό θα είναι μικρότερα από αυτά του μανάβη αλλά θα είναι πιο υγιεινά.  
 
ΛΩΤΟΣ  
Ο καρπός θρεπτικός με πολλές βιταμίνες και αντιοξειδωτικά. Με εξαιρετικές ευεργετικές ιδιότητες, γι’ αυτό οι Ιάπωνες από όπου είναι και η καταγωγή του, το ονομάζουν «τροφή των Θεών». Καταναλώνεται νωπό, αποξηραμένο ή σαν μαρμελάδα. 

ΡΟΔΙΑ  
Κατά την προσωπική μου άποψη ο καλύτερος χυμός φρούτων γίνεται από ρόδι, τον οποίο μπορούμε να καταναλώνουμε όλο τον χρόνο αν τον συντηρήσουμε στην κατάψυξη μέσα σε ειδικά πλαστικά μπουκάλια. Επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι έχει πολλά αντιοξειδωτικά, αντικαρκινικές ιδιότητες, οφέλη για την καρδιά, προστατεύει στον διαβήτη, οδοντιατρικά προβλήματα, δυσλειτουργία στύσης, αρθρίτιδα και αντρική στειρότητα. Λιτοδίαιτο δέντρο που γίνεται σε ποικιλία εδαφών. 

ΚΑΡΥΔΙΑ  
Από τους πιο αγαπημένους ξηρούς καρπούς. Περιέχει Ω3 λιπαρά, οξέα, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνες Ε, φυτικές ίνες, καθώς και ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδερο και ψευδάργυρο. Έτσι η κατανάλωση καρυδιών μειώνει την χοληστερίνη, ενισχύει την καρδιακή λειτουργία, μειώνει το κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικών επεισοδίων και εμφραγμάτων. Το δέντρο γίνεται μεγάλο έως τεράστιο και απαιτεί «βαθιά», καλά χωράφια για να προοδέψει. Το δέντρο δίνει μεγάλη παραγωγή μετά από αρκετά χρόνια, όταν μεγαλώσει αρκετά. Είναι καλό έως απαραίτητο να προτιμάτε πάντα εμβολιασμένες, καλές ποικιλίες για να έχετε αργότερα καλή παραγωγή. Οι καρποί συντηρούνται εκτός ψυγείου για πάνω από ένα χρόνο. 

ΙΠΠΟΦΑΕΣ  
Ρώσσοι και Κινέζοι επιστήμονες το θεωρούν σαν ένα από τα πιο ισχυρά θεραπευτικά φυτά στη φύση. Ο καρπός περιέχει πολύ βιταμίνη C, βιταμίνη Ε και Β. Προσφέρει ακόρεστα λιπαρά όπως Ω3, Ω6, Ω7 και Ω9. Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, αναλγητική και επουλωτική δράση. Είναι χαρακτηριστική η ιστορία του ονόματος. Λέγεται ότι στην αρχαιότητα ο Μέγας Αλέξανδρος άφηνε τα άλογα που είχαν τραυματιστεί στις μάχες ή ήταν άρρωστα ή ήταν ταλαιπωρημένα, σε σημεία που υπήρχε ιπποφαές . Τα άλογα που έτρωγαν από αυτά τα φυτά σε λίγο καιρό γιατρευόντουσαν και αποκτούσαν πάλι μια λαμπερή όψη. Έτσι από το ίππος (άλογο) και το φάος (φως) ονομάστηκε το φυτό ιπποφαές.  
Ευδοκιμεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφών γιατί είναι λιτοδίαιτο φυτό. Χρειάζεται να φυτευτούν θηλυκά και αρσενικά φυτά για να καρποφορήσει όπως και το ακτινίδιο.

ΣΥΚΙΑ  
Αυτό το δέντρο το συμπαθώ ιδιαίτερα. Έχει εξαιρετικά νόστιμους, γλυκούς καρπούς τουλάχιστον για δύο μήνες μέσα στο καλοκαίρι. Αναπτύσσεται και σε φτωχά εδάφη. Τα σύκα είναι θρεπτικά, έχουν βιταμίνες Α, Β1, Β2 και πολλά μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο, μαγγάνιο, νάτριο κ.α. Τα σύκα χαρίζουν υγεία στον ανθρώπινο οργανισμό γιατί ρίχνουν την αρτηριακή πίεση, βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου, προλαμβάνουν καρδιακές παθήσεις και βοηθούν σε μια καλύτερη σεξουαλική ζωή.  
Καταναλώνεται νωπό, αποξηραμένο, γίνεται εξαίρετο γλυκό του κουταλιού και ακόμη καλύτερο ρετσέλι (σαν μαρμελάδα). Αν μάλιστα το ρετσέλι γίνει με πετιμέζι από σταφύλι τότε μιλάμε για εξαιρετική γεύση.  

ΑΥΤΟΦΥΗ ΡΟΔΑΚΙΝΙΑ (Άγρια) 
Τα άγρια ροδάκινα τα χρησιμοποιούμε σαν υποκείμενα λόγω ανθεκτικότητας και καθαρότητας, αλλά εγώ εκτιμώ ιδιαίτερα τον καρπό ο οποίος αν και είναι μικρός, είναι λευκόσαρκος, εξαιρετικά αρωματικός, πολύ νόστιμος. Δεν αντέχει στην συντήρηση και στις μεταφορές πράγμα που δεν σας ενοχλεί γιατί μόλις ωριμάσει και μαλακώσει τον κόβεται και τον τρώτε ή κάνετε μαρμελάδα, χυμό, γλυκό του κουταλιού.  

ΑΥΤΟΦΥΗ ΔΑΜΑΣΚΗΝΙΑ (Άγρια) 
Στα μέρη μου την λέμε και κορομηλιά ενώ αλλού την ονομάζουν τσαμπουρνιά. Πολύ παραγωγικό δέντρο. Οι καρποί μικροί, ελαφρώς υπόξινοι αλλά πολύ ΥΓΙΕΙΝΟΙ που τρώγονται μόλις ωριμάσουν αλλά δίνουν εξαιρετικό χυμό ή μαρμελάδα.  

ΑΜΠΕΛΙ ΓΙΑ ΑΜΠΕΛΟΦΥΛΛΑ  
Όλοι γνωρίζουμε το πόσα πολλά και με πολύ προσοχή, ραντίσματα χρειάζεται το αμπέλι. Υπάρχει όμως μια ποικιλία που δεν προσβάλλεται από καμιά ασθένεια, δεν παράγει σταφύλια, αλλά χρησιμοποιούνται τα φύλλα της για να κάνουμε εξαιρετικά σαρμαδάκια. Έτσι στις προτάσεις μου τοποθέτησα και αυτό το είδος παρόλο που δεν μας δίνει καρπό αλλά μόνο τα φύλλα του.  

ΧΑΡΟΥΠΙΑ  
Άλλη ονομασία ξυλοκέρατα, ενώ στην Κύπρο την λένε τερατσια. Χαρακτηριστικό δέντρο της Μεσογειακής χλωρίδας, ευδοκιμεί ακόμη και σε φτωχά εδάφη αλλά δεν θέλει τα υγρά και αυτά που νεροκρατούν. Δεν χρειάζεται κανένα ράντισμα. Τα χαρούπια τώρα χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή αλλά κατά τη διάρκεια της κατοχής έσωσαν κόσμο από την πείνα. Ακόμη αλευροποιούνται και παρασκευάζονται άλευρα κατάλληλα για βρεφικούς κοιλόπονους και παιδικές γαστρεντερίτιδες.  

Στο τέλος πρέπει να πω ότι υπάρχουν και άλλα είδη που θα μπορούσαν να αναφερθούν όπως η αρώνια, το γκότζι μπέρι κ.α. Εγώ αυτές τις προτάσεις σας έκανα. Επίσης στα υπόλοιπα είδη ροδάκινα, μήλα, αχλάδια κ.α. υπάρχουν ποικιλίες που δεν χρειάζονται ραντίσματα. Φυσικά αυτές οι περισσότερες από αυτές τις ποικιλίες υστερούν σε εμφάνιση και παραγωγή. Αυτό όμως είναι μια δουλειά που κάνουν τώρα τα φυτώρια μας και ίσως του χρόνου να υπάρξουν πιο ολοκληρωμένες προτάσεις. 

Υπάρχει ακόμη ένα θέμα που πρέπει να θίξω και αφορά την προμήθεια όλων αυτών των δέντρων. Δηλαδή από πού θα προμηθευτείτε τα φυτά. Αποφύγετε πάση θυσία τους πλανόδιους. Στο 99% θα πάρετε δέντρα ξερά, άρρωστα, ακατάλληλα. Προτιμήστε τα μαγαζιά της περιοχής σας όπου γεωπόνος θα σας συμβουλέψει, θα σας βοηθήσει και σε κάποιο πιθανό πρόβλημα θα σας δώσει λύση. Τα περισσότερα μαγαζιά έχουν καλά δέντρα (κάποια όχι) αλλά είναι ασφαλέστερο για εσάς να συνεργάζεστε με ένα υπεύθυνο μαγαζί παρά με τυχαίους περαστικούς όπου τα βρίσκεται ίσως λίγο φθηνότερα. Επιπλέον αν τυχόν παρουσιαστούν προβλήματα θα έχετε κάπου να απευθυνθήτε και να βοηθηθείτε. 

Θα ήθελα να σημειώσω ότι επειδή έχω διάθεση να βοηθήσω στην προσπάθεια όσων ασχολείστε ή θέλετε να ασχοληθείτε με αυτό το αντικείμενο μπορείτε να μου απευθύνεται τα ερωτήματα σας στο email ioannis@gklavakis.gr, γράφοντας και ένα τηλέφωνο σας (κατά προτίμηση σταθερό) και εγώ θα είμαι άμισθος σύμβουλος, συμπαραστάτης και βοηθός στην προσπάθεια σας.

* Γιάννης Γκλαβάκης
Γεωπόνος
πρώην Ευρωβουλευτής

email ioannis@gklavakis.gr