Μεγάλο ενδιαφέρον προκάλεσε η Ιστορική Ημερίδα που διοργανώθηκε, σήμερα, από τον Φιλοπρόοδο Σύλλογο Εδεσσας “Μέγας Αλέξανδρος” και το Δήμο Εδεσσας, με τίτλο “Η Γερμανική Κατοχή στην Εδεσσα και η Πυρκαγιά στο Βαρόσι (1944): Ιστορία, Μνήμη και Κληρονομιά”.
Μια Ημερίδα που ξέθαψε από τη λήθη τα δραματικά ιστορικά γεγονότα εκείνης της τραγικής ημέρας της 12ης Σεπτεμβρίου 1944, πριν 81 χρόνια, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής.
Στην αίθουσα του Παρθεναγωγείου, που είχε “πλημμυρίσει” από ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν γνώσεις και πληροφορίες, για όλα όσα συνέβησαν εκείνη την εποχή, μίλησαν σημαντικοί άνθρωποι, που παρουσίασαν συγκλονιστικά στοιχεία και μαρτυρίες και προκάλεσαν συγκίνηση και πόνο για τους συμπολίτες μας που δολοφονήθηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής, κατά την πυρπόληση της συνοικίας του Βαροσίου.
Συγκεκριμένα εισηγήσεις παρουσίασαν οι:
▪️Στράτος Δορδανάς “Η Πέλλα στη μέγγενη της γερμανικής κατοχικής βίας, 1941- 1944”
▪️Γρηγόρης (Ακης) Γκωτσίου “Γερμανική κατοχή: η καθημερινότητα στην Έδεσσα». Ιστορική αναδρομή στις συνθήκες ζωής της πόλης την περίοδο 1941–1944”
▪️Χρήστος Καθρέπτης “Η πυρκαγιά στο Βαρόσι το 1944: Ιστορικά δεδομένα και ερμηνείες»
Ανάλυση των περιστατικών που οδήγησαν στην καταστροφή της ιστορικής συνοικίας”
▪️Κυριάκος Κωφίδης “Ο κατάλογος των Θυμάτων – Ανάγνωση ληξιαρχικών πράξεων θανάτου”
▪️Δημήτρης Βάλτσης “Ο ανθρώπινος φόρος της Κατοχής και της πυρκαγιάς: Θύματα και αντίποινα. – Καταγραφή θυμάτων και μαρτυρίες οικογενειών που επλήγησαν από την πυρκαγιά και τις εκτελέσεις”
▪️Αποστολία Μαλαδάκη “Από την προσωπική ανάμνηση στη δημόσια ιστορία: Το Βαρόσι ως Ιστορική Κληρονομιά – Πώς η χαμένη γειτονιά συνεχίζει να αφηγείται την ιστορία της πόλης και ο ρόλος της μνήμης και των τεκμηρίων στη διατήρησή της”
▪️Ευάγγελος Κυριακού “Χθες, σήμερα & προοπτικές για το αύριο στην βάση της βιώσιμης διαχείρισης & ανάπτυξης”.
Προτάσεις για τη διατήρηση της ιστορικής φυσιογνωμίας, την ένταξη της μνήμης στον αστικό ιστό και την αξιοποίησή της για ιστορική και πολιτιστική εκπαίδευση
Χαιρετισμούς απηύθυναν στην αρχή της Ημερίδας, ο Πρόεδρος του Φιλοπρόοδου Συλλόγου Εδεσσας “Μέγας Αλέξανδρος” Γιάννης Κίτκας και ο Δήμαρχος Εδεσσας, Γιάννης Τσεπκεντζής, ο οποίος αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στην πυρπόληση του Βαροσίου, στη σημαντική συμβολή του μακαριστού Μητροπολίτη Παντελεήμονα, στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, που, “εκείνες τις δύσκολες στιγμές επενέβη στην Κομαντατούρ και έσωσε 400 εργάτες που εργάζονταν στο εργοστάσιο Τσίτση, αποτρέποντας την πυρπόλησή του”, ενώ, “επενέβη ξανά, για να σώσει 150 κατοίκους, που προορίζονταν για εκτέλεση”.
Ο Δήμαρχος, σε άλλο σημείο της ομιλίας του, αναρωτήθηκε, “γιατί τα γεγονότα εκείνης της εποχής, δε βρήκαν αντίστοιχη θέση στην ιστορία της Εδεσσας”, προσθέτοντας πως “το παρελθόν δεν πρέπει να ξεχνιέται…”, “η μνήμη είναι εργαλείο αυτογνωσίας και προσανατολισμού”.
Ο πρώην Πρόεδρος του Φιλοπρόοδου Συλλόγου Εδεσσας “Μέγας Αλέξανδρος”, Γιάννης Χατζηπέγιου”, πραγματοποίησε εισήγηση με θέμα “Η Εδεσσα κατεστραμμένη (1944). – Αρχειακά τεκμήρια που αποτυπώνουν την καταστροφή του αστικού ιστού” και πρότεινε η Εδεσσα να χαρακτηρισθεί “Μαρτυρική Πόλη” και το Βαρόσι “Μαρτυρική Συνοικία”, γεγονός που καθήλωσε όλους όσοι παρευρίσκονταν στην αίθουσα και επικρότησαν με το χειροκρότημά τους την πρόταση αυτή του Συλλόγου.
Κατά τη διάρκεια δε της Ημερίδας, συγκινητικές και συγκλονιστικές ήταν οι συνεντεύξεις και οι προσωπικές μαρτυρίες Εδεσσαίων που βρίσκονται στη ζωή και βίωσαν τα γεγονότα εκείνων των ημερών αλλά και την γερμανική κατοχή και τις τρομερές κακουχίες.
Η Κατερίνα Αθανασίου και ο Δημήτρης Βάλτσης πήραν συνεντεύξεις και μίλησαν με τους κ.κ. Σωκράτη Σιάνη, Αντώνη Βάλτση, Δημήτρη Τεντζέρη και τις κ.κ. Φρόσω Γιαμούκογλου και Μαρία Σημάδη.
Η Ημερίδα η σημερινή, πέρα από τις πολύ χρήσιμες πληροφορίες και γνώσεις που πρόσφερε, γενναιόδωρα, στο κοινό, ανέδειξε σημαντικές πτυχές της Τοπικής Ιστορίας. Οι Εδεσσαίοι και οι Εδεσσαίες πληροφορήθηκαν για την γενναιότητα των προγόνων τους, συγγενών και φίλων, και για τις τεράστιες θυσίες που υπέστη ο λαός της ευρύτερης περιοχής.
Ολα αυτά που συνέβησαν τότε αλλά και τους πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής, που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν, δεν πρέπει να ξεχνάμε. Οφείλουμε να Τους τιμάμε και να μεταλαμπαδεύουμε τις μνήμες και την αγάπη για την Πατρίδα στις νεώτερες γενιές.
✍️ Μαρία Στεφ. Βαγουρδή
Δημοσιογράφος
Μέλος της Ενωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου
mariavagourdi@yahoo.com
