«Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο»! Είναι μία φράση που λέγεται από τον Πρίγκιπα Μίσιν, πρωταγωνιστή του έργου «Ο Ηλίθιος» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Η κάθε πρόταση, ακόμη και η κάθε λέξη που χρησιμοποιούμε στον λόγο, αποκτούν σημασία και ιδιαίτερο νόημα, ανάλογα με το κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο, το περικείμενο όπως λέγεται, που λέχθηκαν.
Έτσι, άλλη βαρύτητα έχει η λέξη «εκδίκηση» στη Μακεδονία κι άλλη στην Κρήτη, που έχει μία ιστορία με τις «βεντέτες» μεταξύ οικογενειών. Η συγκεκριμένη φράση όμως, είναι λίγο αινιγματική, καθώς συνδέει την ομορφιά, μία κατ’ εξοχήν υποκειμενική έννοια, με μία υπέρτατη και καθολική αξία: την σωτηρία του κόσμου. Και το ερώτημα είναι «ποια ομορφιά;» και «πώς, ακριβώς θα σώσει τον κόσμο;» Τόσο η ομορφιά, όσο και ο κόσμος είναι πολυμορφικές έννοιες.
Ο καθένας έχει τα δικά του κριτήρια, με τα οποία κρίνει αν κάτι είναι όμορφο ή άσχημο ενώ ο καθένας εστιάζει σε διαφορετικά στοιχεία στον κόσμο, αυτά που τον ενδιαφέρουν και θεωρεί σημαντικά. Παρόλα αυτά, η άποψη «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο», είναι τόσο αισιόδοξη και προκλητική που αξίζει τον κόπο να ψάξουμε τους τρόπους με τους οποίους η ομορφιά μπορεί να μπει στη ζωή μας, διαλύοντας το σκοτάδι και φέρνοντας το φως.
Λέγεται ότι ένα βιβλίο είναι σαν έναν όμορφο κήπο που μπορεί κάποιος να τον κουβαλάει μέσα του. Ο πιο όμορφος κήπος όμως που μπορούμε να έχουμε μέσα μας είναι αυτός που καλλιεργούμε εμείς, επιλέγοντας σε ποια στοιχεία του εαυτού μας θα δώσουμε αξία και ποιες εικόνες, εμπειρίες και μνήμες θα επιλέξουμε για να μας κρατούν συντροφιά όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στη ζωή μας.
Μία απλή τεχνική της θετικής ψυχολογίας είναι να φωτογραφίζουμε όμορφες στιγμές από την καθημερινότητά μας και όταν νιώθουμε θλίψη ή «μας παίρνει από κάτω», ν’ ανατρέχουμε σ’ αυτές. Οι όμορφες στιγμές που έχουμε ζήσει είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι στη ζωή και στον κόσμο υπάρχει άφθονη ομορφιά σε πολλές διαφορετικές εκφάνσεις. Ομορφιά την οποία μπορεί να δημιουργήσουμε εμείς, μέσω της τέχνης, του πολιτισμού, της ανακάλυψης ή της δημιουργίας ή απλώς να την απολαύσουμε, π.χ. μέσα από τη φύση και τα επιτεύγματα άλλων ανθρώπων.
Όμως, για να νιώσουμε και να απολαύσουμε την ομορφιά της ζωής και του κόσμου, χρειάζεται πρώτα να μπορέσουμε να την αναγνωρίσουμε. Ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι που δήλωσε ότι «η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο», είχε ένα ιδιαίτερο χάρισμα. Κάθε τι που έβλεπε, ήταν σαν να το αντίκρυζε για πρώτη φορά. Αυτό είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό που έχουν τα μικρά παιδιά. Με τα αθώα μάτια τους και τα χεράκια τους εξερευνούν τον κόσμο με μία αυθεντική περιέργεια.
Έτσι, μπορούν να διακρίνουν την ομορφιά εκεί που εμείς βλέπουμε κάτι το συνηθισμένο, συχνά προσπερνώντας το και χάνοντας για πάντα την ευκαιρία να δούμε και να απολαύσουμε κάτι το όμορφο που ήταν δίπλα μας. Και βέβαια, μεγαλώνοντας και ενσωματώνοντας όλες τις κοινωνικές αντιλήψεις και νόρμες περί κανονικότητας, ομορφιάς και καθωσπρεπισμού απομακρυνόμαστε από τον παιδικό τρόπο θέασης της πραγματικότητας, υιοθετώντας ένα στιλ παρατήρησης που είναι γεμάτο προκαταλήψεις και στερεότυπα.
Αδυνατούμε έτσι να διακρίνουμε την ομορφιά πίσω από το βλέμμα, τις καλές προθέσεις πίσω από τα λόγια, τη διακριτικότητα και το ενδιαφέρον που μπορεί να κρύβονται σε μία σιωπή. Παραπέρα, ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον κόσμο, έχει έναν άμεσο αντίκτυπο στην συμπεριφορά τους. Όταν κάποιος έλκεται από κάτι όμορφο, έχει συνήθως την τάση να το φροντίσει και να το προστατέψει. Είναι κάτι το οποίο βλέπουμε στη σχέση μας με τα μικρά παιδιά και, ιδίως, τα μωρά.
Όχι μόνο αναγνωρίζουμε την ομορφιά στο πρόσωπό τους και στις εκφράσεις τους, αλλά τη νιώθουμε έντονα μέσα μας και θέλουμε, εκείνη τη στιγμή, να τα αγκαλιάσουμε και με κάποιον τρόπο ν’ αλληλοεπιδράσουμε μαζί τους. Ακόμη, όταν κάποιος βλέπει κάτι όμορφο, θέλει να το αποκτήσει. Να το εντάξει στον μικρόκοσμό του. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη διατήρηση και την ανάδειξη της ομορφιάς, μέσα από την οποία ίσως μπορούμε να δώσουμε μία κατεύθυνση θετικών αλλαγών στον εαυτό μας, αλλά και στον κόσμο.
Ο Στρατής Ελευθεριάδης, γνωστός με το γαλλικό καλλιτεχνικό όνομα Τεριάντ, ήταν ένας κοσμοπολίτης τεχνοκριτικός, εκδότης καλλιτεχνικών εντύπων και συλλέκτης έργων τέχνης. Ήταν ο άνθρωπος που ανακάλυψε τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο και, με δικά του έξοδα, δημιούργησε, στη Μυτιλήνη, το ομώνυμο Μουσείο. Έτσι, η παγκόσμια Κοινότητα μπορεί να δει και να απολαύσει τα έργα του Θεόφιλου ενώ, στο διπλανό κτίριο, μπορεί να έρθει σε επαφή με σημαντικά καλλιτεχνικά έργα της συλλογής Τεριάντ που συγκέντρωσε ο σπουδαίος φιλότεχνος και ευεργέτης, εκτιμώντας και αναδεικνύοντας το έργο πολλών σύγχρονων καλλιτεχνών, κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Συνοπτικά, για να αλλάξει η ομορφιά τον κόσμο χρειάζεται, σ’ ένα πρώτο επίπεδο, να την αναγνωρίσουμε. Να εξακριβώσουμε την αισθητική, την αρτιότητα, την υψηλή ποιότητα που περικλείει και, μάλιστα, μ’ έναν τρόπο που δεν την αλλοιώνει ή την υποβαθμίζει. Συχνά, προσπαθώντας κάποιος να ερμηνεύσει την ομορφιά ενός ποιήματος, το καταστρέφει. Η ομορφιά είναι σπάνια, μοναδική, ξεχωριστή και κάπως έτσι χρειάζεται ίσως να τη δούμε, να την εντάξουμε στη ζωή μας και να την αξιοποιήσουμε.
Η ομορφιά δε μετριέται, δεν έχει μέτρο σύγκρισης. Είναι μία πολύτιμη εμπειρία που το κάθε πρόσωπο τη βιώνει με τον δικό του τρόπο και, κάθε φορά που επιστρέφει σ’ αυτήν, μπορεί να νιώθει διαφορετικά αισθήματα και ν’ ανακαλύπτει νέες διαστάσεις. Αναζητείστε λοιπόν την ομορφιά στη ζωή σας, σε όλες τις διαφορετικές μορφές της, δείτε την και προσεγγίστε την χωρίς να φοβάστε και, κυρίως, απολαύστε την. Αυτός είναι ο τρόπος που η ομορφιά αλλάζει και κάνει τον κόσμο μας καλύτερο.
Τροφή για σκέψη: Ποιο είναι το πρότυπο της υπέρτατης ομορφιάς για εσάς; Βλέπετε ομορφιά στην ανθρώπινη ψυχή; Ποιο είναι το πιο όμορφο κομμάτι του εαυτού σας; Πως το αναδεικνύετε και το αξιοποιείτε κάθε μέρα;
* Συμβουλευτικός ψυχολόγος και συγγραφέας – Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί του, για συμβολή στη διαχείριση ψυχολογικών και προσωπικών ζητημάτων που σας απασχολούν, μέσω του Κοινωνικού Οργανισμού «The Orange Bus (Το Πορτοκαλί Λεωφορείο)» (Ινστιτούτο Συμβουλευτικής, Δημιουργικής Επικοινωνίας & Έκφρασης + Ψυχομετρίας, τηλ. 6944-252208, chrisbibitsos@yahoo.gr, Φιλελλήνων 23, Έδεσσα).